خلاصه طرح توجیهی :
قدیمی ترین اسناد مربوط به رنگرزی، متعلق به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است. در ان زمان رنگرزها کالاهای ابریشمی خود را به رنگهای مختلف رنگرزی می کردند. از این اسناد تاریخی می توان نتیجه گرفت که رنگرزی در آن موقع یک کار معمول و متداول بوده است. بوته رنگرزها، که بدون شک امروزه به
عنوان گلرنگ شناخته شده در ان زمان برای ایجاد رنگهای قرمز و زرد برروی کالاهای نساجی به کار میرفته است. از دیگر موارد رنگرزی طبیعی که طی دورههای بعد از آن استفاده شده است ارغوانی تایر (Tyriompurple) بود که برای رنگرزی شنل سزارها به کار میرفت. این ماده رنگزا، بسیار کمیاب بوده و از – .نوعی حلزون دریایی بدست می آمده است تا سال ۱۸۸۴ مواد رنگزای زیادی منتشر شد ولی هیچکدام نمی توانستند به طور مستقیم الیاف پنبه را رنگ کنند و آنها را فقط بعد از دندانه دادن لیف می توانستند به کار برند. این روش طولانی و پیچیده، برای رنگرزی های سریع و ارزان مناسب نبود. از رویدادهای مهم تاریخی در صنعت مواد رنگزاسنتز کنگورد بوسیله بوتینگر بود که در سال ۱۸۸۴ اتفاق افتاد. این ماده رنگزا می توانست الیاف پنبه را بدون دندانه دادن و به روش ساده جوشاندن در محلولی ماده رنگزا، رنگرزی کند. این رنگزا بعدها در طبقه بندی خاصی از رنگزاها بنام رنگزای مستقیم قرار گرفت که در صنعت رنگرزی بسیار مفید واقع شدند و هنوز هم کاربرد خیلی زیادی دارند. اما ضعف آنها ثبات کم در برابر شستشو است. از آن سال به بعد تحقیقات وسیعی برای تولید مواد رنگزایی که روی الیاف پنبه ثبات شستشویی بهتری داشته باشند، انجام گرفت. امروزه چندین ده میلیون علامت یا نام تجاری برای مواد رنگزا که تقریباً با ۶۰۰۰ نوع ساختمان شیمیایی مطابقت می کنند، وجود دارد. مشخصات هریک از رنگزا در کتاب مرجع (Colour indeX) در ۹ جلد موجود میباشد. بعضی از مشخصات عبارتند از: نام های تجارتی، فرمول شیمیایی، خواصی ثباتی، کاربرد نساجی و غیرنساجی، نام کشورها و کمپانی های سازنده مواد رنگزا.
طرح توجیهی رنگرزی و چاپ پارچه
انسان پس از کشف پارچه روش های نقش دار کردن پارچه را نیز فرا گرفت. زیرا از همان آغاز به سبب علاقه به زیبایی و تنوع، پوششهای خود را با رنگهای طبیعی بدست آمده از گیاهان و با وسایل ساده نقشدار می کردند. آثار باستانی بدست آمده نیز گواه این مطلب است که نقش دار کردن پوشش ها پیش از پیدایش رنگرزی وجود داشته است. حدود ۲۰۰۰ سال پیش فن خاصی از چاپ پارچه در بین ساکنان کشورهای جنوب شرق آسیا رواج پیدا کرد و به نام روش باتیک معروف شد. باتیک اولیه نوعی چاپ مقاوم بود. در این چاپ با گره زدن نقاطی از پارچه، از نفوذ رنگ به داخل آن جلوگیری می شد. پارچه ابریشم اولین پارچهای بود که روش چاپ باتیک پیشرفته روی آن انجام گرفت. کشور ایران به دلیل قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم یکی از مهمترین خریداران و فروشندگان ابریشم خام بود که از چین به کشورهای مغرب زمین صادر میشد. یکی از ابداعات در چاپ پارچه به کار بردن قالبهای چوبی، یعنی کنده کاری نقش روی چوب به صورت برجسته و آغشته کردن آن به رنگ و زدن آن روی پارچه بود. این شیوه باعث انتقالی رنگ و زدودن نقش مطلوبی روی پارچه می گردد و چاپ قلمکار نامیده می شود. چاپ قلمکار در شهر اصفهان از قدمت بسیار طولانی برخوردار است. اما اولین طریقه چاپ مکانیکی در قرن هفدهم به وسیله هندیها صورت گرفت. ابتدا این عمل به صورت دستی انجام می شد ولی در قرن هجدهم با اختراع ماشین چاپ غلتکی و استفاده از غلتکهای چوبی عمل چاپ سرعت زیادی پیدا کرد. پس از آن نیز با تغییر جنسی غلتکها از چوب به فلز کیفیت چاپ و دوام غلتکهای چاپ افزایش یافت.
فرمت فایل : PDF
تعداد صفحات : 47
